UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİNDE ETKİN PİŞMANLIK HALİ

CEZAYI ORTADAN KALDIRAN NEDEN OLARAK ETKİN PİŞMANLIK HALİ TCK 192/1

A. UYGULANMA KOŞULLARI

Failin TCK 192/1 maddesinden yararlanabilmesi için; öncelikle bu suçlara iştirak etmiş olması, suça iştirak eden kişinin diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri bildirmesi, bu bildirimi resmi makamlar suçtan haberdar olmadan önce yapması, kişinin yaptığı bildirimle suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırması gerekmektedir.

1.İştirak

Fail, suça iştirak etmiş olmalıdır. Suçu işlemeyen bir kimse hakkında bu hükümlere başvurulmasının bir amacı yoktur. Uyuşturucu madde imal, ithal ve ihraç suçlarının genellikle birden fazla kişi tarafından işlendiği hususu göz önüne alındığında, suçun örgüt kapsamında işlenmesi hali dışında bu suçlara iştirak söz konusu olabilecektir. TCK’nın 188. maddesinin 5. fıkrasında, uyuşturucu imal, ithal ve ihraç suçlarının, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek cezanın yarı oranında artırılacağı ifade edildiğinden, suçun örgüt oluşumu içerisinde işlenmesi halinde iştirak hükümleri yerine bu madde hükümleri uygulanacaktır.[1]

2. Bizzat fail tarafından bilgi verilmesi

Bildirimin bizatihi suça iştirak eden kişi tarafından yapılması gerektiği kural olsa da bildirimin bizzat kişi tarafından yapılması hal ve şartlara göre mümkün değilse, onun adına yapılacak bildirimlerin de geçerli olduğu kabul edilmelidir şeklinde görüşler mevcuttur ancak Yargıtay bildirimin bizzat fail tarafından yapılmasını aramaktadır. [2]

3. Bilgilendirmenin resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce yapılması

Bilgilendirmenin ne zaman yapıldığı 192. Maddenin hangi fıkrasının uygulanacağını ve dolayısıyla fail açısından sonucu değiştirmektedir. Çünkü ilk iki fıkra cezaya hükmolunamayacağı düzenlemesi içerirken üçüncü fıkra dörtte birden yarısına kadarı indirilir şeklinde düzenlemiştir. Dolayısıyla bildirim tarihi fail açısından şahsi cezasızlık sebebi olabileceği gibi cezadan indirim nedeni de olabilir. 192. maddenin ilk fıkrasından yararlanabilmek için bildirimin resmi makamlarca suçtan haber alınmadan önce yapılması gerekmektedir.

4. Verilen bilgi neticesinde suç ortaklarının yakalanması veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlanması

Fail tarafından bilgi verilmiş olması yeterli görülmemekte verilen bilgi hem doğru olmalı hem de sonuca etki etmelidir. Aksi takdirde failin etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanması söz konusu olmayacaktır. [3]Etkin pişmanlık konusunda sanığın samimi olup olmadığının ve verdiği bilgilerin yararlı olup olmadığının dikkatli değerlendirilmesinin gerektiği Yargıtay kararlarında vurgulanmaktadır.[4]

Av. Selman BAYAR

---

[1] Mehmet Zülfü ÖNER, Türk Ceza Kanunu’nda Uyuşturucu Madde İmal, İthal Ve İhraç Suçları, TBB Dergisi, Sayı 88, 2010

[2] “..TCK’nın 192. maddesinin 1. fıkrasında yer alan etkin pişmanlık hükmünün uygulanabilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gereklidir:1- Fail 5237 sayılı TCK’nın 188. maddesinde düzenlenen suçlardan birini işlemiş olmalıdır.2- Haber verme bizzat fail tarafından yapılmalıdır.3- Haber vermenin resmi makamlara yapılması gereklidir. 5271 sayılı CMK’nın 158. maddesinde gösterilen, bir suç hakkında soruşturma yapmakla yetkili olan adli ve idari merciler, Adalet ve İçişleri Bakanlıkları, savcılıklar, emniyet ve jandarma teşkilatı, suçları savcılıklara iletmekle yükümlü olan vali ve kaymakamlıklar, elçilikler ve konsolosluklar resmi makamlar kapsamında değerlendirilmelidir.4- Fail tarafından yapılan bildirimin veya verilen bilginin, suçun resmi makamlar tarafından haber alınmasından önce olması gereklidir.5- Fail, diğer suç ortaklarını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri bildirmelidir.6- Failin verdiği bilgilerin, suç ortaklarının yakalanmasını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması gerekir..”

Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2018/345 E. , 2020/73 K

[3] Failin kendi suçunun ya da suç ortaklarının ortaya çıkmasına yönelik olarak verdiği bilginin yardım ve hizmet niteliğinde kabul edilebilmesi için, hizmet ve yardımın konusu olan bilgilerin doğru olmasının yanında, hizmet ve yardımın sonuca etkili ve yararlı olması da gerekmektedir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu - Karar: 2019/55 [4] Failin bildirdiği kişiler ve onlar hakkında verdiği bilgiler daha önce görevliler tarafından öğrenilmişse, zaten bilinen bir bilginin açıklanması yardım ve hizmet kapsamında değerlendirilmemelidir. Aynı şekilde görevliler tarafından bilinmese dahi verilen bilgi suçun ortaya çıkmasına ya da suç ortağının yakalanmasına ya da belirlenmesine etkili olmaması halinde de etkin pişmanlık şartlarının gerçekleşmediği kabul edilmelidir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2012/226 karar, 2014/270 karar, 2015/28 karar